Servisu nain sira ka traballador iha Timor-Leste !
Iha konstekstu Timor-Leste, problema barak ne’ebe mosu mak iha kompaña privadu tanba dala barak ema sira ne’ebé servisu iha kompaña privadu sira, barak mak servisu liu oras, ho salariu ka vencementu ida ne’ebe kiik tebes. Realidade hatudu, sira ne’ebé servisu iha restorante, loja, iha kompaña sira ne’e kahur masa no halo blok/batako barak mak servisu liu oras.
Barak mak tama servisu iha dadersan nakukun no to’o kalan mak foin fila ba uma.
Barak mós servisu la deskansa iha tempu loron feriadu, hanesan loron Sabadu no
Dominggu.
Ita iha direitu atu la tama servisu iha laron feriadu Nasionál hanesan loron 20 de Maiu, 20 de Agostu, 30 de Agostu, 12 Novembru, 28 Novembru no loron nasionál sira seluk ne’ebé mak regula ona iha kalendariu nasionál.
Ita mós iha direitu atu labele hasai husi servisu fatin la ho razaun ne’ebé
forti no lolos. Ita nia direitu sira ne’e hakerek ona iha Konstituisaun RDTL
artigu 50 pontu 3 katak, bandu atu hasai ema husi nia servisu fatin tanba de’it
razaun polítika, relijiaun ka ideolojia ruma.
Bazeia ba lei “traballador” artigo 45” hateten katak bandu atu hasai ema husi
nia servisu fatin la bazeia ba razaun ruma nebe klaru no justu.
Dala barak ema hanoin traballador ka servisu nain mak ema sira ne’ebé servisu
iha restorante, hotel, loja, merkadu, kondutor sira, Saneamentu ka ema sira
ne’ebé servisu hamoos uma no jardin.
Traballador la’os de’it prega ba sira ne’eb’e servisu iha komapaña privadu maibé mós kobre ba ema sira ne’ebe servsiu iha ONG, Profesores ka mestri sira iha eskola no mós ba sira ne’ebé servisu nu’udar servidor povu hanesan funsionariu sira iha Governu nian, inklui instituisaun Estadu hanesan Parlamentu Nasionál, Prezidente da Repúblika no Tribunál.
Dalan atu rezolve bainhira iha problema ruma ! Ami sujere katak tuir etapa hanesan tuir mai: Bele hasoru patraun hodi hato’o ita nia hakarak ; Se mak patraun la rona no la responde ba ita nia preokupasaun, depois ita bele hato’o ba iha Sidikatu Traballador sira ne’ebé eziste iha Dili laran.
Sidikatu Traballador mak bele ajudu ita hodi defende ita nia direitu no hato’o
ita nia keixa ba instituisaun relevante. Se mak la bele resolve iha
servisu fatin laran, depois ita bele hato’o keixa ba iha SEPFOPE (Sekretáriu ba
Polítika Estadu Formasaun no
Profesional Empregu).