Wednesday, October 11, 2023

Servisu nain sira ka traballador iha Timor-Leste !

Servisu nain sira ka traballador iha Timor-Leste !

Iha konstekstu Timor-Leste, problema barak ne’ebe mosu mak iha kompaña privadu tanba dala barak ema sira ne’ebé servisu iha kompaña privadu sira, barak mak servisu liu oras, ho salariu ka vencementu ida ne’ebe kiik tebes. Realidade hatudu, sira ne’ebé servisu iha restorante, loja, iha kompaña sira ne’e kahur masa no halo blok/batako barak mak servisu liu oras.

Barak mak tama servisu iha dadersan nakukun no to’o kalan mak foin fila ba uma. Barak mós servisu la deskansa iha tempu loron feriadu, hanesan loron Sabadu no Dominggu.

 Direitu ba ema traballador sira iha servisu fatin!

 Ita sira ne’ebe nu’udar traballador ka servsiu nain ita iha direitu atu hetan direitu hodi deskansa iha loron boot ka loron feriadu sira.

Ita iha direitu atu la tama servisu iha laron feriadu Nasionál hanesan loron 20 de Maiu, 20 de Agostu, 30 de Agostu, 12 Novembru, 28 Novembru no loron nasionál sira seluk ne’ebé mak regula ona iha kalendariu nasionál.

 Mesmu ita la tama iha loron feriadu sira ne’e maibé ita nia salariu sei labele koa. Ita mós iha direitu atu husu lisensa no deskansa bainhira ita hetan moras ruma.

Ita mós iha direitu atu labele hasai husi servisu fatin la ho razaun ne’ebé forti no lolos. Ita nia direitu sira ne’e hakerek ona iha Konstituisaun RDTL artigu 50 pontu 3 katak, bandu atu hasai ema husi nia servisu fatin tanba de’it razaun polítika, relijiaun ka ideolojia ruma.

Bazeia ba lei “traballador” artigo 45” hateten katak bandu atu hasai ema husi nia servisu fatin la bazeia ba razaun ruma nebe klaru no justu.

 Problema kona-ba direitu humanu iha fatin servisu !

 Direitus iha Servisu Kuaze ema maioria mak servisu iha kompaña privadu nu’udar servisu nain ka traballador. 

Dala barak ema hanoin traballador ka servisu nain mak ema sira ne’ebé servisu iha restorante, hotel, loja, merkadu, kondutor sira, Saneamentu ka ema sira ne’ebé servisu hamoos uma no jardin. 

Traballador la’os de’it prega ba sira ne’eb’e servisu iha komapaña privadu maibé mós kobre ba ema sira ne’ebe servsiu iha ONG, Profesores ka mestri sira iha eskola no mós ba sira ne’ebé servisu nu’udar servidor povu hanesan funsionariu sira iha Governu nian, inklui instituisaun Estadu hanesan Parlamentu Nasionál, Prezidente da Repúblika no Tribunál. 

Dalan atu rezolve bainhira iha problema ruma ! Ami sujere katak tuir etapa hanesan tuir mai: Bele hasoru patraun hodi hato’o ita nia hakarak ; Se mak patraun la rona no la responde ba ita nia preokupasaun, depois ita bele hato’o ba iha Sidikatu Traballador sira ne’ebé eziste iha Dili laran.

Sidikatu Traballador mak bele ajudu ita hodi defende ita nia direitu no hato’o ita nia keixa ba instituisaun relevante. Se mak la bele resolve iha servisu fatin laran, depois ita bele hato’o keixa ba iha SEPFOPE (Sekretáriu ba Polítika Estadu Formasaun no Profesional Empregu). 

 

HAK

Author & Editor

Komentariu

0 comments:

Post a Comment